Η Κουδουμαλιά είναι ένα από τα πιο παλιά και πιο ψηλά χωριά του Οροπεδίου Λασιθίου.
Το όνομα του χωριού προέρχεται από το μεσογειακό καρποφόρο δέντρο Κράταιγος ο αζαρόλος ή αλλιώς Κουδούμαλος το οποίο πάντα δέσποζε στο χωριό.
Από την Κουδουμαλιά καταγόταν ο Χαΐνης Βισκαδούρος, ένας από τους επαναστάτες του Οροπεδίου επί Τουρκοκρατίας.